Gegevensvisualisatie: Toegankelijke grafieken en diagrammen maken voor een wereldwijd publiek

Gegevensvisualisatie is een krachtig hulpmiddel voor het communiceren van informatie, maar de effectiviteit ervan hangt af van de toegankelijkheid ervan. Als grafieken en diagrammen niet met toegankelijkheid in gedachten worden ontworpen, kan een aanzienlijk deel van het wereldwijde publiek - inclusief mensen met een handicap, taalbarrières of verschillende niveaus van technische expertise - worden uitgesloten. Dit artikel biedt een uitgebreide gids voor het maken van toegankelijke gegevensvisualisaties die inclusief en begrijpelijk zijn voor iedereen.

Het belang van toegankelijke gegevensvisualisatie begrijpen

Toegankelijkheid in gegevensvisualisatie gaat verder dan alleen het voldoen aan wettelijke vereisten zoals WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) of Section 508. Het gaat om het creëren van een betere gebruikerservaring voor iedereen. Toegankelijke grafieken en diagrammen zijn:

• Bruikbaar door mensen met een handicap: Gebruikers van schermlezers, personen met slechtziendheid of kleurenblindheid en mensen met motorische beperkingen vertrouwen op toegankelijk ontwerp om gegevens te begrijpen.
• Gemakkelijker te begrijpen voor iedereen: Duidelijke labels, voldoende contrast en goed georganiseerde gegevens verbeteren het begrip voor alle gebruikers.
• Effectiever voor crossculturele communicatie: Het vermijden van cultuurspecifieke symbolen en het gebruik van duidelijke, beknopte taal maakt visualisaties begrijpelijker in verschillende culturen.
• Beter voor mobiele gebruikers: Toegankelijke ontwerpprincipes vertalen zich vaak in betere mobiele ervaringen, waardoor visualisaties zichtbaar en bruikbaar zijn op kleinere schermen.
• Goed voor SEO (Search Engine Optimization): Het bieden van alternatieve tekst voor afbeeldingen en het logisch structureren van content verbetert de zoekmachinerankings, waardoor de zichtbaarheid en het bereik toenemen.

Belangrijkste principes van toegankelijke gegevensvisualisatie

Het maken van toegankelijke grafieken en diagrammen vereist een zorgvuldige afweging van een aantal belangrijke principes:

1. Alternatieve tekst (Alt-tekst)

Alternatieve tekst is een beknopte beschrijving van de grafiek of het diagram die wordt voorgelezen door schermlezers. Hiermee kunnen gebruikers met visuele beperkingen de gepresenteerde informatie begrijpen. Overweeg het volgende bij het schrijven van alt-tekst:

• Wees beschrijvend: Vat de belangrijkste boodschap van de grafiek of het diagram samen. Welk verhaal vertellen de gegevens?
• Wees beknopt: Houd de beschrijving kort en bondig, idealiter minder dan 150 tekens.
• Voeg context toe: Geef context over de gevisualiseerde gegevens, zoals de bron en de periode.
• Overweeg de complexiteit van de visualisatie: Voor complexe grafieken moet u mogelijk een langere, meer gedetailleerde beschrijving of een link naar een datatabel geven.

Voorbeeld:

Niet-toegankelijk: <img src="sales.png" alt="Grafiek">

Toegankelijk: <img src="sales.png" alt="Lijngrafiek met een toename van 15% in de wereldwijde verkoop in Q4 2023 ten opzichte van Q3 2023.">

2. Kleur en contrast

Kleur mag niet de enige manier zijn om informatie over te brengen. Personen met kleurenblindheid of slechtziendheid kunnen mogelijk geen onderscheid maken tussen bepaalde kleuren. Zorg voor voldoende kleurcontrast tussen de data-elementen en de achtergrond.

• Gebruik een kleurcontrastcontrole: Tools zoals WebAIM's Color Contrast Checker (https://webaim.org/resources/contrastchecker/) kunnen u helpen bepalen of uw kleurencombinaties voldoen aan de WCAG-vereisten.
• Vertrouw niet alleen op kleur: Gebruik patronen, labels en texturen naast kleur om data-elementen te onderscheiden.
• Overweeg kleurenblindheid: Gebruik kleurenpaletten die toegankelijk zijn voor mensen met verschillende soorten kleurenblindheid. Er zijn veel tools beschikbaar om te simuleren hoe uw visualisatie eruit zal zien voor personen met verschillende kleurvisie-afwijkingen.
• Zorg voor alternatieve visuele aanwijzingen: Gebruik randen, vormen en formaten om onderscheid te maken tussen datapunten.

Voorbeeld: In plaats van alleen verschillende kleuren te gebruiken om productcategorieën in een staafdiagram weer te geven, gebruikt u verschillende patronen (bijvoorbeeld effen, gestreept, gestippeld) en labels op elke balk.

3. Labels en tekst

Duidelijke en beknopte labels zijn essentieel voor het begrijpen van gegevensvisualisaties. Zorg ervoor dat alle assen, datapunten en legenda's correct zijn gelabeld. Gebruik een lettergrootte die groot genoeg is om gemakkelijk te lezen.

• Gebruik duidelijke en beknopte taal: Vermijd jargon en technische termen die mogelijk niet door alle gebruikers worden begrepen.
• Zorg voor een voldoende lettergrootte: Gebruik een lettergrootte van minimaal 12 punten voor broodtekst en 14 punten voor koppen.
• Zorg voor voldoende afstand: Vermijd het overvol zetten van labels en datapunten.
• Gebruik beschrijvende titels: Geef een titel die de inhoud van de grafiek of het diagram nauwkeurig beschrijft.

Voorbeeld: In plaats van afgekorte labels zoals "Q1" voor het eerste kwartaal, gebruikt u de volledige term "Kwartaal 1."

4. Datastructuur en -organisatie

De manier waarop gegevens worden gestructureerd en georganiseerd, kan een aanzienlijke impact hebben op de toegankelijkheid ervan. Rangschik gegevens logisch en gebruik geschikte grafiektypen om de informatie effectief weer te geven.

• Gebruik geschikte grafiektypen: Kies het grafiektype dat de gegevens en de boodschap die u wilt overbrengen het beste weergeeft. Gebruik bijvoorbeeld staafdiagrammen voor het vergelijken van categorische gegevens, lijndiagrammen voor het weergeven van trends in de tijd en cirkeldiagrammen voor het weergeven van verhoudingen.
• Sorteer gegevens logisch: Sorteer gegevens in een zinvolle volgorde, zoals oplopende of aflopende volgorde, of op categorie.
• Groepeer gerelateerde gegevens: Groepeer gerelateerde datapunten om het gemakkelijker te maken om de relaties ertussen te begrijpen.
• Vermijd rommel: Verwijder onnodige elementen die de aandacht van de gegevens kunnen afleiden, zoals rasterlijnen of overmatige decoraties.

Voorbeeld: In plaats van een complex 3D-diagram te gebruiken om eenvoudige gegevens weer te geven, gebruikt u een 2D-staafdiagram of lijndiagram.

5. Interactiviteit en toetsenbordnavigatie

Als uw gegevensvisualisatie interactieve elementen bevat, zoals tooltips of drilldown-functies, zorg er dan voor dat deze toegankelijk zijn voor toetsenbordgebruikers en schermlezergebruikers.

• Zorg voor toetsenbordnavigatie: Zorg ervoor dat alle interactieve elementen kunnen worden benaderd en geactiveerd met behulp van het toetsenbord.
• Gebruik ARIA-attributen: Gebruik ARIA (Accessible Rich Internet Applications) attributen om aanvullende informatie te geven aan schermlezers over het doel en de status van interactieve elementen.
• Zorg voor duidelijke focusindicatoren: Maak duidelijk welk element de focus heeft bij het navigeren met het toetsenbord.
• Zorg ervoor dat tooltips toegankelijk zijn: Zorg voor alternatieve tekst voor tooltips of maak de informatie beschikbaar in een apart, toegankelijk formaat.

Voorbeeld: Als een grafiek tooltips heeft die gedetailleerde informatie weergeven wanneer u met de muis over een datapunt beweegt, zorg er dan voor dat dezelfde informatie beschikbaar is wanneer het datapunt wordt gefocust met behulp van het toetsenbord.

6. Tabellen als alternatieven

Voor gebruikers die afhankelijk zijn van schermlezers of er de voorkeur aan geven gegevens in een tabelvorm te analyseren, is het ten zeerste aan te bevelen een datatabel als alternatief aan te bieden. Hierdoor hebben ze toegang tot de onbewerkte gegevens en kunnen ze deze op hun eigen manier verkennen.

• Geef een link naar de datatabel: Voeg een link naar een datatabel onder de grafiek of het diagram toe.
• Gebruik semantische HTML: Gebruik semantische HTML-elementen zoals <table>, <thead>, <tbody>, <th> en <td> om de tabel te structureren.
• Geef kolomkoppen: Gebruik kolomkoppen om de gegevens in elke kolom duidelijk te identificeren.
• Gebruik bijschriften: Geef een bijschrift voor de tabel dat de inhoud ervan beschrijft.

Voorbeeld:

<table>
  <caption>Wereldwijde verkoop per regio - Q4 2023</caption>
  <thead>
    <tr>
      <th scope="col">Regio</th>
      <th scope="col">Verkoop (USD)</th>
    </tr>
  </thead>
  <tbody>
    <tr>
      <td>Noord-Amerika</td>
      <td>1.200.000</td>
    </tr>
    <tr>
      <td>Europa</td>
      <td>900.000</td>
    </tr>
    <tr>
      <td>Azië-Pacific</td>
      <td>750.000</td>
    </tr>
  </tbody>
</table>

Tools en technologieën voor toegankelijke gegevensvisualisatie

Verschillende tools en technologieën kunnen u helpen bij het maken van toegankelijke gegevensvisualisaties:

• Toegankelijkheidscheckers: Tools zoals WAVE (Web Accessibility Evaluation Tool) kunnen u helpen bij het identificeren van toegankelijkheidsproblemen in uw visualisaties.
• Kleurcontrastcheckers: Tools zoals WebAIM's Color Contrast Checker kunnen u helpen om voldoende kleurcontrast te garanderen.
• Schermlezers: Het testen van uw visualisaties met schermlezers zoals NVDA of JAWS is essentieel om de toegankelijkheid te waarborgen.
• Bibliotheken voor gegevensvisualisatie: Sommige bibliotheken voor gegevensvisualisatie, zoals D3.js en Chart.js, bieden ingebouwde toegankelijkheidsfuncties. Raadpleeg hun documentatie voor toegankelijkheidsopties.
• Speciale toegankelijkheidsplug-ins: Overweeg het gebruik van plug-ins of extensies die zijn afgestemd op toegankelijkheid voor gegevensvisualisatie binnen specifieke frameworks (bijvoorbeeld React, Angular, Vue.js).

Voorbeelden van toegankelijke gegevensvisualisaties

Voorbeeld 1: Toegankelijk staafdiagram (wereldbevolking per continent)

Beschrijving: Een staafdiagram dat de wereldbevolking per continent in 2023 laat zien. De grafiek gebruikt kleuren met hoog contrast, duidelijke labels en alternatieve tekst.

Toegankelijkheidsfuncties:

• Alt-tekst: "Staafdiagram met de wereldbevolking per continent in 2023. Azië heeft de grootste bevolking met 4,7 miljard, gevolgd door Afrika met 1,4 miljard, Europa met 750 miljoen, Noord-Amerika met 600 miljoen, Zuid-Amerika met 440 miljoen en Oceanië met 45 miljoen."
• Kleurcontrast: Kleuren met hoog contrast worden gebruikt om ervoor te zorgen dat de staven gemakkelijk te onderscheiden zijn van de achtergrond.
• Labels: Elke staaf is gelabeld met de continentnaam en het bevolkingsaantal.
• Datatabel: Er is een link naar een datatabel onder de grafiek.

Voorbeeld 2: Toegankelijk lijndiagram (wereldwijde temperatuurtrends)

Beschrijving: Een lijndiagram dat wereldwijde gemiddelde temperatuurtrends van 1880 tot 2023 laat zien. De grafiek gebruikt verschillende lijnstijlen om onderscheid te maken tussen verschillende regio's, duidelijke labels en alternatieve tekst.

Toegankelijkheidsfuncties:

• Alt-tekst: "Lijndiagram met wereldwijde gemiddelde temperatuurtrends van 1880 tot 2023. De grafiek toont een gestage toename van de wereldwijde temperaturen in de afgelopen eeuw, met een bijzonder sterke toename in de afgelopen decennia."
• Lijnstijlen: Verschillende lijnstijlen (bijvoorbeeld effen, gestippeld, gestippeld) worden gebruikt om onderscheid te maken tussen verschillende regio's.
• Labels: De assen zijn gelabeld met het jaar en de temperatuur.
• Datatabel: Er is een link naar een datatabel onder de grafiek.

Best practices voor het maken van toegankelijke gegevensvisualisaties voor een wereldwijd publiek

Naast de belangrijkste principes en voorbeelden die hierboven zijn beschreven, kunt u het beste rekening houden met de volgende best practices bij het maken van toegankelijke gegevensvisualisaties voor een wereldwijd publiek:

• Begrijp uw publiek: Denk na over de diverse achtergronden, mogelijkheden en technische expertise van uw doelgroep.
• Gebruik inclusieve taal: Vermijd jargon, straattaal en cultuurspecifieke verwijzingen die mogelijk niet door alle gebruikers worden begrepen.
• Zorg voor context: Geef voldoende context over de gevisualiseerde gegevens, inclusief de bron, de periode en de methodologie.
• Test uw visualisaties met gebruikers: Voer gebruikerstests uit met personen met een handicap en gebruikers uit verschillende culturele achtergronden om ervoor te zorgen dat uw visualisaties toegankelijk en begrijpelijk zijn.
• Documenteer uw toegankelijkheidsinspanningen: Documenteer de stappen die u hebt ondernomen om uw visualisaties toegankelijk te maken, inclusief de tools en technieken die u hebt gebruikt.
• Blijf op de hoogte: Toegankelijkheidsstandaarden en best practices evolueren voortdurend. Blijf op de hoogte van de laatste richtlijnen en aanbevelingen.
• Overweeg vertaling: Als u van plan bent uw visualisaties te distribueren naar een wereldwijd publiek met verschillende moedertalen, plan dan de vertaling van labels, titels en alt-tekst.
• Behandel culturele gevoeligheden: Houd rekening met culturele normen en gevoeligheden bij het kiezen van kleuren, symbolen en visuele metaforen. Wat in de ene cultuur acceptabel is, kan in een andere aanstootgevend zijn.
• Tijdzones en datumnotaties: Zorg ervoor dat u bij het visualiseren van gegevens met betrekking tot tijd de tijdzone duidelijk aangeeft. Wanneer u met datums te maken hebt, biedt u flexibiliteit in datumnotaties (JJJJ-MM-DD, MM/DD/JJJJ, enz.) om rekening te houden met verschillende regionale voorkeuren.
• Valutabeschouwingen: Als uw gegevens financiële cijfers bevatten, geef dan de valuta op. Bied, indien mogelijk, conversie-opties aan zodat gebruikers de gegevens in hun lokale valuta kunnen bekijken.

Conclusie

Het maken van toegankelijke grafieken en diagrammen is essentieel om ervoor te zorgen dat gegevens voor iedereen begrijpelijk en bruikbaar zijn. Door de principes en best practices te volgen die in dit artikel worden beschreven, kunt u gegevensvisualisaties maken die inclusief, effectief en toegankelijk zijn voor een wereldwijd publiek. Onthoud dat toegankelijkheid niet alleen een nalevingskwestie is; het is een kans om de gebruikerservaring voor iedereen te verbeteren.